به گزارش صفحه انرژی؛ مهمترین چالش انرژی خورشیدی، ذخیره آن در مقیاس بزرگ است. باتریهای ذخیرهسازی وارداتی و پرهزینه هستند و هنوز به صرفه اقتصادی کامل نرسیدهاند. راندمان باتریها ۱۰۰ درصد نیست و ظرفیت آنها به مرور زمان افت میکند و باید هر چند سال تعویض شوند به ویژه آنکه این باتریها در مناطق گرم ایران عمر کمتری دارند.
با توجه به شرایط ذکر شده، بعید است وزارت نیرو به دنبال ذخیره برق خورشیدی باشد اما میتواند با برنامهریزی، از انرژی خورشیدی در طول روز استفاده کند و گاز یا گازوئیل نیروگاهها را برای پیک بار شب ذخیره نماید.
ذخیره انرژی خورشیدی در خودروهای برقی، ذخیره در نیروگاههای آبی پمپ-توربینی (مثل سد گتوند)، به کارگیری مواد تغییر فاز دهنده و هیدروژن سبز از دیگر روشهای کارآمد ذخیره سازی هستند. البته این کارها نیازمند شبکه هوشمند برق، سرمایهگذاری و برنامهریزی دقیق است که در قامت وزارت نیرو نیست.
شرایط آب و هوایی و توپوگرافی محل نصب
توان یک نیروگاه خورشیدی در شرایط استاندارد سنجیده میشود و راندمان آن بسته به موقعیت جغرافیایی، زاویه نصب پنل و شرایط آب و هوایی تغییر میکند. دمای زیاد هوا، گردوغبار، ابر، بارش برف و باران و آلودگی هوا راندمان پنلهای خورشیدی را میکاهش دهند. به طور معمول توان عملی یک نیروگاه خورشیدی حدود ۸۰ درصد توان نامی آن است؛ لذا ۳۰ هزار مگاوات نیروگاه خورشیدی در پیک تابش خورشید، حدود ۲۴ هزار مگاوات برق تولید میکند.
تأمین منابع مالی
برای احداث ۳۰ هزار مگاوات نیروگاه خورشیدی در مدت سه سال، بین ۲۰ تا ۲۵ میلیارد دلار سرمایهگذاری نیاز است.
شرکتهای داخلی حداکثر قادر به تولید ۵۰۰۰ مگاوات نیروگاه خورشیدی در مدت سه سال هستند که حدود ۵۰ تا ۶۰ درصد آن نیز وارداتی است. سلولهای خورشیدی، اینورتر، ردیاب و تجهیزات کنترلی و حفاظتی که فناوری و ارزش افزوده بالایی دارند، وارداتی هستند و سازه نگهدارنده، شیشه و کابلها و برخی تجهیزات الکتریکی که ارزش افزوده پایینی دارند، در ایران تولید میشوند.
بنابراین بخش اعظم هزینه این نیروگاهها ارزی است که شاید با توجه با تهاتر نفت با چین امکان پذیر باشد. واردات این مقدار نیروگاه خورشیدی نیز دشوار است. برای واردات ۳۰ هزار مگاوات پنل خورشیدی، نیاز به حدود ۶۰۰ هزار کانتینر ۴۰ فوتی در بنادر ایران است.
تورم و تعرفه پایین قیمت برق و گاز
تورم و افزایش نرخ ارز و به تبع آن افزایش دوره بازگشت سرمایه، مانع اصلی سرمایهگذاری روی انرژی خورشیدی است. در خیلی از کشورها تورم موجب افزایش قیمت سوخت میشود، اما در ایران علیرغم وجود تورم زیاد، هزینه سوخت نیروگاهی و تعرفه برق تغییرات زیادی ندارد. به عبارت دیگر، هزینه تجهیزات زیاد شده و درآمد ناشی از فروش برق کاهش مییابد و به دلیل تعرفه پایین برق و گاز، رقابت پذیری نیروگاه خورشیدی در مقایسه با نیروگاههای با سوخت فسیلی کم میشود. پایین بودن قیمت برق و گاز باعث ایجاد رفاه کاذب در مردم شده است؛ صنایع و شرکتها نیز منابع استراتژیک برق و گاز ارزان و بینهایت را حق خود دانسته و از آنها برای افزایش سود و رفع ناکارآمدی مدیریتی خود استفاده میکنندبه دلیل تورم بالا و طولانی مدت، مردم سرمایه خود را به سمت خرید طلا، دلار و دیگر کالاهای سود دِه میبرند.
صنایع و شرکتها نیز تعلل میکنند، زیرا انرژی خورشیدی برای آنها جذابیتی نداشته و به سود آنها نیست. لذا بخش خصوصی تمایلی به سرمایهگذاری در نیروگاه خورشیدی ندارد. به همین دلیل است که وزارت نیرو متوصل به زور شده و صنایع را مجبور به احداث نیروگاههای خورشیدی کرده که موجب تنشهایی بین صاحبان آنها و صنایع شده است؛ حتی مصوب شده است که در ساخت ساختمانهای بیشتر از چهار طبقه باید پنلهای خورشیدی نصب شوند.
دانش فنی و نیروی انسانی
دانشگاههای ایران محققان زیادی در زمینه انرژی خورشیدی دارند و تعداد زیادی مهندس برق، مکانیک، شیمی و مواد تربیت کردهاند و شرکتهای دانش بنیان زیادی نیز در زمینه انرژی خورشیدی فعالیت دارند اما به دلیل پایین بودن بودجه تحقیقات و آموزش در دانشگاههای ایران، اغلب پژوهشها و آموزشها تئوری بودهاند؛ لذا تعداد متخصصان با تجربه در زمینه انرژی خورشیدی کم هستند و ضعفهای زیادی در آموزشهای علمی و مهارتهای فنی آنها وجود دارد.
تکنسینهای نصب و تعمیرات نیروگاههای خورشیدی هنوز به صورت گسترده آموزش ندیدهاند. تعداد پرسنل یک نیروگاه خورشیدی به ظرفیت نیروگاه بستگی دارد. فرض کنید بخواهیم ۱۰۰ نیروگاه ۱۰۰ مگاواتی (سالی ۱۰۰۰۰ مگاوات) نصب کنیم؛ در این صورت به ۱۲ تا ۱۵ هزار نیروی متخصص برای نصب و بین ۲۰ تا ۳۰ هزار نیروی کار عمومی نیاز است.
هرچه نیروگاهها کوچکتر و پراکندهتر باشند، تعداد این نیروها افزایش مییابند. آموزش و مهارت این تعداد نیرو در مدت یکسال اگر غیرممکن نباشد، بسیار دشوار است و به نظر نمیرسد وزارت نیرو بتواند این کار را انجام دهد. از طرف دیگر، وزارت نیرو همه مردم و صنایع را متهم به مصرف زیاد برق کرده و آنها را ملزم به استفاده از انرژی خورشیدی نموده و همه وظایف خود در این زمینه را برونسپاری کرده است.
در این شرایط ممکن است افراد و شرکتهای غیر متخصص وارد عرصه واردات، تولید و نصب انرژی خورشیدی شوند و با بکارگیری پنلها و تجهیزات خورشیدی ارزان بیکیفیت و با راندمان پایین، ضربه زیادی به این عرصه وارد کنند.
از طرفی چون دولت به دلیل ناترازی انرژی، مصمم به توسعه انرژی خورشیدی است، تسهیلات ارزی و تخفیفات برای آن قائل خواهد شد و در نتیجه بسیاری از شرکتهای غیر متخصص خصوصی و خصولتی که به دولت وصل هستند واردات تجهیزات بیکیفیت را انجام خواهند داد و مشابه بقیه موارد احتمال زیادی وجود دارد که فساد و سو استفاده از منابع ارزی زیاد شود.
انتهای پیام/
